Nhận biết thời điểm thụ thai (Fertility awareness methods)

Nếu bạn muốn ngừa thai, bạn có thể kiêng giao hợp trong khoảng thời gian này hoặc sử dụng biện pháp ngừa thai bằng màng chắn như bao cao su. Nếu bạn đang mong con, bạn nên giao hợp thường xuyên hơn vào khoảng thời gian này, lý tưởng nhất là mỗi ngày hay cách ngày. Phương pháp này chỉ nên áp dụng đối với phụ nữ có chu kỳ kinh đều.

Chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ được xác định từ ngày đầu của lần hành kinh này (được gọi là ngày 1) đến ngày đầu của lần hành kinh tiếp theo (ngày 1 của chu kỳ kinh kế tiếp). Một chu kỳ kinh nguyệt bình thường kéo dài khoảng 28 ngày.

Bình thường, trong một chu kỳ kinh nguyệt, buồng trứng (Ovary) người phụ nữ sẽ phóng thích ra trứng (Oocyte) gọi là “Sự rụng trứng” (Ovulation). Trong một chu kỳ kinh nguyệt bình thường, sự rụng trứng xảy ra khoảng 14 ngày trước lần hành kinh chu kỳ kế tiếp.
Số ngày từ khi rụng trứng đến khi hành kinh thường không thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt. Sau khi trứng được phóng thích khỏi buồng trứng, trứng sẽ di chuyển vào bên trong ống dẫn trứng, hướng về buồng tử cung.

Để thực hiện được phương pháp nhận biết thời điểm thụ thai, người phụ nữ cần biết rằng chu kỳ kinh nguyệt chia làm 3 thời điểm:

• Giai đoạn không thụ thai trước rụng trứng
• Giai đoạn thụ thai: 5-7 ngày trong khoảng giữa kỳ kinh, bao gồm vài ngày trước và ngày sau rụng trứng. Để tránh thai hiệu quả, trong giai đoạn thụ thai này vợ chồng không nên giao hợp, hoặc nếu giao hợp nên dùng các biện pháp ngừa thai hiệu quả.
• Giai đoạn không thụ thai sau rụng trứng.

Trứng (Oocyte) có khả năng sống trong vòi trứng (Fallopian tube) khoảng 24 giờ sau rụng trứng. Tinh trùng của người đàn ông có thể sống trong cơ thể người phụ nữ khoảng 3-5 ngày sau quan hệ tình dục.

Bạn có thể mang thai nếu bạn giao hợp không bảo vệ trong khoảng 5 ngày trước rụng trứng đến 1 ngày sau rụng trứng. Khả năng có thai cao nhất khi tinh trùng của người đàn ông vẫn sống và hiện diện trong ống dẫn trứng khi người phụ nữ đang trong giai đoạn rụng trứng.

Để xác định chính xác thời điểm rụng trứng để quan hệ giúp tăng khả năng thụ thai các bạn nên sử dụng que thử rụng trứng tại nhà rất dễ sử dụng và cho độ chính xác cao. Các bạn có thể mua TẠI ĐÂY

FAMs hiệu quả chỉ khoảng 76-88%: điều này có nghĩa là 12- 24 cặp trong 100 cặp vợ chồng áp dụng ngừa thai này sẽ vỡ kế hoạch mỗi năm, điều này phụ thuộc vào bạn sử dụng phương pháp nào trong FAM. Nếu bạn kết hợp nhiều phương pháp FAMs với nhau thì hiệu quả sẽ tốt hơn.

5.5 Đo thân nhiệt cơ bản

Thân nhiệt cơ bản là nhiệt độ cơ thể khi nghỉ ngơi hoàn toàn. Ở hầu hết phụ nữ, thân nhiệt cơ bản sẽ tăng nhẹ xung quanh ngày rụng trứng và tiếp tục giữ mức tăng trong giai đoạn sau của chu kỳ kinh nguyệt. Thời điểm dễ đậu thai ở người phụ nữ là khoảng 2-3 ngày trước khi tăng thân nhiệt.

• Thời điểm đo thân nhiệt: đo thân nhiệt vào lúc sáng sớm sau khi thức dậy và trước khi có bất cứ hoạt động nào. Đo và ghi nhận thân nhiệt hàng ngày. Vào thời điểm trước rụng trứng, thân nhiệt tăng lên. Giai đoạn dễ có thai được xác định là ngày đầu tiên thân nhiệt giảm xuống hoặc khi có sự gia tăng nhiệt độ 3 ngày liên tiếp. Nếu muốn ngừa thai, bạn nên kiêng giao hợp bắt đầu từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt tới sau 3 ngày liên tiếp nhiệt độ tăng lên.

Dựa vào biểu đồ nhiệt độ cơ thể phụ nữ có thể dự đoán được ngày rụng trứng. Thông thường, các ngày có kinh nguyệt và trước ngày trứng rụng 2 ngày, thân nhiệt cơ bản sẽ thấp hơn thân nhiệt trung bình 0,2 – 0,3 độ C; trước khi trứng rụng 1 – 2 ngày thân nhiệt tụt xuống thêm 0,1 – 0,2 độ C (mốc thân nhiệt thấp nhất là ngày sắp rụng trứng). Vào ngày ngày rụng trứng, thân nhiệt sẽ đột ngột tăng lên 0,3 – 0,5 độ C (trên thân nhiệt trung bình 0,1 – 0,2 độ C) và sau rụng trứng thân nhiệt tăng giữ như vậy cho đến cuối chu kỳ thì tụt xuống để sang một chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo.

Đo thân nhiệt cơ bản không phải là phương pháp tốt để ngừa thai hoặc canh thụ thai. Thân nhiệt chỉ tăng lên khi rụng trứng đã diễn ra. Khi bạn sốt do một nguyên nhân khác (cúm hay bệnh lý khác) phương pháp này không còn đáng tin cậy.

5.6 Phương pháp kết hợp thân nhiệt ( Symptothermal method )

Đây là phương pháp kết hợp giữa các phương pháp tính khác nhau. Phương pháp Symptothermal thường kết hợp ít nhất 2 phương pháp: hay sử dụng nhất là phương pháp kết hợp giữa quan sát sự thay đổi chất nhầy cổ tử cung và biểu đồ thân nhiệt.

Người phụ nữ sẽ tự phát hiện sự rụng trứng nhờ vào các dấu hiệu sau: đau bụng giữa chu kỳ, sự thay đổi ham muốn tình dục, thay đổi ở cổ tử cung: trước và trong rụng trứng, cổ tử cung mềm, mở, ẩm ướt. Sau rụng trứng, cổ tử cung chắc, đóng.

Phương pháp Marquette là phương pháp kết hợp Biểu đồ thân nhiệt và Theo dõi chất nhầy cổ tử cung hoặc theo dõi các Hormon sinh sản bằng thiết bị điện tử. Thiết bị này giúp đo lường mức Estrogen và LH trong nước tiểu. Hai Hormone này rất hữu ích trong việc xác định cửa sổ thụ thai.

Lưu ý:

Tinh trùng là yếu tố quan trọng không thể thiếu để thụ thai. Để có thể mang thai và sinh ra những em bé khỏe mạnh, các cặp đôi cần chú ý bên cạnh việc giữ gìn sức khỏe bản thân, chọn thời điểm phù hợp còn phải xây dựng những thói quen đúng, lành mạnh, an toàn để giúp nâng cao tỷ lệ thụ thai. Để đảm bảo hiệu quả thụ thai cao cũng như tỷ lệ thành công của việc sinh con trai hay gái theo ý muốn ba mẹ nên sử dụng bộ xét nghiệm tinh dịch đồ tại nhà để đánh giá chất lượng tinh trùng trước khi quan hệ.

Phương pháp nhận biết thời điểm thụ thai có chi phí thấp. Nhiều phụ nữ thích sử dụng vì phương pháp này không cần dùng thêm thuốc nội tiết hay các dụng cụ tránh thai.

• Không ngăn ngừa được các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm cả HIV.
• Fertility awareness methods không phải là lựa chọn tốt nếu bạn có nguy cơ cao mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Phương pháp này cũng cần sự phối hợp tốt của bạn tình.

Nếu bạn có hứng thú với việc sử dụng Fertility awareness methods để ngừa thai hoặc đang mong con, bạn có thể đến các cơ sở của Vinmec để được các bác sĩ Sản khoa- Hiếm muộn hướng dẫn cụ thể các thông tin. Bạn cũng có thể cài đặt các phần mềm trên Smart-phone của mình hoặc vào các Website để tìm hiểu thêm các đặc điểm chu kỳ kinh nguyệt và các thời điểm dễ đậu thai trong chu kỳ.

• Phụ nữ có kỳ kinh đều, ít nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Phụ nữ không muốn dùng nội tiết và dụng cụ tử cung.
• Người phụ nữ theo tôn giáo, không được phép sử dụng các biện pháp ngừa thai khác.
• Vợ hoặc chồng không chấp nhận kiêng giao hợp hoặc sử dụng phương pháp tránh thai bằng rào chắn.

Việc sử dụng Fertility awareness methods không phải lúc nào cũng dễ dàng. Có rất nhiều yếu tố làm nhận định của bạn sai lệch. Nếu bạn rơi vào các tình huống sau, bạn cần được tư vấn kỹ và sâu hơn để thực hành đúng:

• Bạn sắp mãn kinh.
• Bạn vừa mới có các chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên (mới dậy thì), vị thành niên… không áp dụng cho tới khi có vòng kinh đều.
• Bạn vừa sử dụng thuốc ngừa thai Nội tiết hoặc đang sử dụng các thuốc khác có thể ảnh hưởng.
• Bạn bị Stress.
• Bạn vừa sinh bé (bạn có thể trì hoãn sử dụng Fertility awareness methods khi nào chu kỳ kinh nguyệt trở lại bình thường, đều đặn)

Phương pháp này được khuyến cáo cẩn thận ở những phụ nữ sau:

• Bạn không kiêng quan hệ tình dục được hoặc không thể sử dụng phương pháp rào chắn (bao cao su) vào nhưng ngày dễ đậu thai trong chu kỳ kinh nguyệt.
• Bạn bị chống chỉ định mang thai do các nguy cơ bệnh lý khác (ngừa thai bằng phương pháp khác hiệu quả hơn).
• Bạn thường bị xuất huyết bất thường trong chu kỳ kinh nguyệt và việc xuất huyết này làm khó phân biệt với hành kinh, khó khăn trong đánh giá chất nhầy cổ tử cung.

Bài viết được viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Huỳnh Vưu Khánh Linh – Bác sĩ Sản phụ khoa, Khoa Sản phụ khoa – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc