Nguyên nhân dẫn đến vô sinh ở nam

Vô sinh nam là tình trạng ngày càng phổ biến hiện này, khiến nhiều cánh mày râu tự ti, ảnh hưởng tới hạnh phúc nhiều gia đình. Vậy cụ thể vô sinh nam là gì và nguyên nhân dẫn tới trình trạng này là do đâu? Mời các bạn cùng tìm câu trả lời trong bài viết nguyên nhân dẫn đến vô sinh ở nam của Bluecare nhé.

Tổng quan về vô sinh nam và chức năng sinh sản của nam giới

Tương tự nữ giới, khả năng sinh sản của nam giới là quá trình phức tạp. Để hỗ trợ nữ giới mang thai, nam giới cần đáp ứng những điều kiện sau đây: 

• Tinh trùng khỏe mạnh: Đây là kết quả của quá trình hình thành và phát triển cơ quan sinh sản nam giới từ giai đoạn dậy thì. Một trong hai tinh hoàn phải hoạt động hiệu quả kết hợp việc cơ thể tổng hợp đủ testosterone và những kích thích tố khác giúp kích hoạt và duy trì sản xuất tinh trùng. Sau khi tinh trùng sản xuất trong tinh hoàn, các ống sẽ vận chuyển kèm theo hòa lẫn với tinh dịch và xuất tinh ra khỏi dương vật. 
• Đủ lượng tinh trùng trong tinh dịch: Số lượng tinh trùng quá thấp có thể làm giảm khả năng của một trong những tinh trùng thụ tinh với trứng.
•  Đảm bảo chức năng tinh trùng: Tinh trùng phải đảm bảo được chức năng và có khả năng di chuyển. Nếu chuyển động kém hoặc khả năng vận động hạn chế, tinh trùng khó có cơ hội tiếp cận hay thâm nhập vào trứng để tiến hành quá trình thụ tinh. 

Để xác định chính xác người đàn ông đó có bị vô sinh hay không, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám và chỉ định nam giới thực hiện các xét nghiệm như xét nghiệm tinh dịch đồ, xét nghiệm sinh hóa tinh dịch, xét nghiệm kháng thể kháng tinh trùng, xét nghiệm về di truyền học… Sau khi có kết quả khám vô sinh nam, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị vô sinh nam cụ thể cho từng trường hợp.

Vô sinh nam là gì?

Vô sinh nam là tình trạng mất khả năng sinh sản hoặc không còn khả năng sinh sản do vấn đề về số lượng chất lượng tinh trùng, chức năng tình dục hoặc rối loạn khác. Theo thống kê, vô sinh nam chiếm khoảng 40% các trường hợp cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn hiện nay. Nguyên nhân gây ra tình trạng này có thể do bẩm sinh, bệnh lý hoặc biến chứng sau tai nạn, phẫu thuật.

Trong y học, có 2 loại vô sinh nam với đặc điểm khác nhau như sau:

Vô sinh nam nguyên phát

Vô sinh nam nguyên phát gặp phải ở cặp vợ chồng chưa từng thụ thai dù không sử dụng bất cứ biện pháp bảo vệ nào nhưng sau nhiều năm chưa có con. Nguyên nhân được xác định là do vấn đề ở người nam. 

Vô sinh nam thứ phát

Cặp vợ chồng đã từng có con hoặc từng có thai ít nhất một lần nhưng sau đó không thể có con dù không sử dụng biện pháp bảo vệ nào, nếu nguyên nhân xuất phát từ nam giới thì được gọi là vô sinh nam thứ phát.

Tùy theo nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới mà có thể can thiệp điều trị hiệu quả bằng thuốc hoặc phẫu thuật. 

Triệu chứng vô sinh nam điển hình là đàn ông ai cũng cần biết

Có thể nhận biết vô sinh nam qua các triệu chứng sau:

Bất thường cơ quan sinh dục

• Đau ở dương vật, có khi chảy mủ màu vàng hoặc xanh.
• Bìu căng, đau, sưng to.
• Sưng tấy ở bộ phận sinh dục, xuất hiện mụn hoặc có dấu hiệu viêm nhiễm.

Tinh dịch xuất hiện dấu hiệu bất thường

Tinh dịch chứa tinh trùng cùng dịch được tiết ra từ túi tinh, qua ống dẫn và phóng ra ngoài khi nam giới đạt cực khoái. Tinh dịch thông thường có màu trắng, có độ quánh, mỗi lần xuất khoảng 2 – 5ml. Tuy nhiên nếu tinh dịch bất thường như: màu nâu, màu xanh, màu vàng, loãng như nước hoặc vón cục, nhiễm máu thì rất có thể do viêm nhiễm túi tinh, viêm tuyến tiền liệt, vô sinh,…

Bất thường khi xuất tinh

Các hiện tượng xuất tinh chậm, xuất tinh khó, xuất tinh ra máu, kèm cảm giác đau buốt thì nam giới không nên chủ quan, cần đi thăm khám ngay vì đây có thể là dấu hiệu vô sinh nam và các bệnh lý nam khoa nguy hiểm khác.

Rối loạn cương dương

Đây là triệu chứng điển hình mà nhiều nam giới vô sinh gặp phải, gây ra tình trạng: dương vật khó cương cứng, thời gian cương cứng ngắn, cương cứng không đúng thời điểm,… Rối loạn cương dương không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc yêu mà còn gây khó khăn cho việc thụ tinh, mang thai, dẫn tới vô sinh hiếm muộn ở nam giới.

Rối loạn nội tiết tố

Có nhiều hormone trong cơ thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng và quan hệ tình dục, trong đó Testosterone được coi có vai trò chủ chốt. Việc thiếu hụt hormone này gây ra các triệu chứng như: sản xuất tinh trùng yếu, rụng tóc, da nhăn nheo,…

Các nguyên nhân vô sinh nam thường gặp

Vô sinh ở nam giới hiện nay chiếm khoảng 30% những trường hợp đôi vợ chồng vô sinh, hiếm muộn. Các rối loạn và yếu tố có thể đưa đến vô sinh nam như sau: 

Do bệnh lý

Giãn tĩnh mạch thừng tinh

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng những tĩnh mạch của tinh hoàn bị giãn to bất thường. Dù cơ chế giãn tĩnh mạch tinh gây vô sinh vẫn chưa được biết rõ nhưng một số chuyên gia cho rằng: Tình trạng này có thể liên quan tới sự điều hòa nhiệt độ tinh hoàn, dẫn đến giảm chất lượng tinh trùng. 

Do nhiễm trùng

Các bệnh lý nhiễm trùng gồm cả những bệnh lây lan qua đường tình dục như bệnh lậu,… có thể cản trở khả năng sản xuất tinh trùng, suy giảm sức khỏe tinh trùng hay gây ra tắc đường dẫn tinh khiến sự di chuyển của tinh trùng bị cản trở.

Vấn đề xuất tinh

Xuất tinh ngược dòng xảy ra do tinh dịch đi vào bàng quang khi đạt cực khoái thay vì phải phóng thích ra khỏi dương vật. Tình trạng này có khả năng là biến chứng của những bệnh lý tại chỗ hoặc toàn thân khác như chấn thương cột sống, phẫu thuật ở bàng quang, tuyến tiền liệt, niệu đạo, tiểu đường, dùng thuốc…

Chấn thương tủy sống

Một vài nam giới bị chấn thương tủy sống hay bệnh lý nào đó không thể xuất ra tinh trùng, mặc dù hoh vẫn sản xuất tinh trùng. Thông thường trong những trường hợp này tinh trùng có thể thu lại để sử dụng cho kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Tắc nghẽn ống dẫn tinh

Đường dẫn tinh có khả năng bị tổn thương, tắc nghẽn do chấn thương, tai nạn, sau phẫu thuật, nhiễm trùng hay những phát triển bất thường như trong bệnh xơ nang, bệnh di truyền. Sự tắc nghẽn có thể xảy ra ở bất cứ khu vực nào, từ trong tinh hoàn, mào tinh, ống dẫn tinh, ống phóng tinh cho tới niệu đạo. Tắc ống dẫn tinh là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây nên tình trạng nam giới bị vô sinh – hiếm muộn.

Khối u:

Ung thư và những khối u lành tính có thể ảnh hưởng trực tiếp đến cơ quan sinh sản nam giới, thông qua các tuyến mà tiết hóc-môn liên quan đến sinh sản như tuyến yên, hoặc do những nguyên nhân không được biết đến. Trong một vài trường hợp, phẫu thuật, xạ trị hoặc hóa trị để điều trị khối u có thể ảnh hưởng khả năng sinh sản nam giới.

Bệnh celiac:

Một rối loạn tiêu hóa gây ra bởi nhạy cảm với gluten, bệnh celiac có thể gây vô sinh ở nam giới. Khả năng sinh sản có thể cải thiện sau khi áp dụng chế độ ăn không gluten.

Những kháng thể mà tấn công tinh trùng:

Những kháng thể kháng tinh trùng là những tế bào hệ thống miễn dịch mà nhận định sai tinh trùng như là kẻ xâm lược có hại và cố gắng loại bỏ chúng.

Những phẫu thuật trước đó:

Một vài phẫu thuật có thể ngăn chặn xuất tinh như thắt ống dẫn tinh, phẫu thuật thoát vị bẹn, phẫu thuật vùng bìu hoặc tinh hoàn, phẫu thuật tiền liệt tuyến, và những phẫu thuật lớn ở bụng được thực hiện đối với ung thư tinh hoàn và ung thư trực tràng.

Một số loại thuốc nào đó:

Liệu pháp thay thế testosterone, sử dụng steroid  đồng hóa lâu dài, hóa trị liệu trong ung thư, một sốt loại thuốc kháng nấm, một vài loại thuốc điều trị loét dạ dày và một vài loại thuốc nào đó có thể làm giảm sản xuất tinh trùng và giảm khả năng sinh sản của nam giới.

Gặp vấn đề trong giao hợp

Đây là tình trạng nam giới gặp cản trở trong việc duy trì sự cương cứng của dương vật trong quá trình giao hợp (rối loạn cương), xuất tinh sớm, đau khi quan hệ tình dục, bất thường về mặt giải phẫu như lỗ tiểu đóng thấp hay những vấn đề tâm lý khi giao hợp. 

Do lối sống

• Sử dụng ma túy: Thói quen sử dụng cocaine hay cần sa có thể làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
• Uống rượu, bia quá độ: Rượu bia có khả năng làm giảm nồng độ testosterone, gây rối loạn chức năng cương dương, giảm sản xuất tinh trùng. Người mắc bệnh gan do uống rượu quá nhiều cũng có thể bị ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
• Hút thuốc lá: Số lượng tinh trùng của những nam giới thường xuyên hút thuốc lá sẽ thấp hơn những người không hút thuốc. Hút thuốc thụ động cũng có khả năng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của nam giới. 
• Căng thẳng: Tình trạng căng thẳng, lo âu kéo dài có thể ảnh hưởng tới một số hormone cần thiết để cơ thể sản sinh tinh trùng. Nếu nam giới mắc bệnh trầm cảm nặng, khả năng sinh sản sẽ bị suy giảm. Chứng rối loạn tâm lý ở nam giới có khả năng làm rối loạn chức năng tình dục vì giảm ham muốn, rối loạn cương dương, xuất tinh chậm hay bị ức chế.
• Cân nặng: Tình trạng thừa cân, béo phì cũng có thể gây ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản của nam giới như tác động trực tiếp tới tinh trùng, gián tiếp gây ra sự thay đổi hormone…
• Nghề nghiệp: Một số ngành nghề buộc nam giới phải ngồi lâu có nguy cơ gây vô sinh cao. Ngoài ra, thường xuyên làm việc trong môi trường độc hại, nhiệt độ cao; tiếp xúc những loại chất độc, hóa chất như bức xạ, thuốc trừ sâu, những loại sóng điện tử, chất thải, steroid… cũng gây ảnh hưởng xấu đến quá trình sản xuất tinh trùng, dễ bị vô sinh và hiếm muộn. 
• Chế độ ăn uống: Ăn uống không đủ dưỡng chất hay thừa dinh dưỡng, bổ sung quá nhiều món ăn chứa chất béo có hại, những loại đồ ăn cay nóng, thực phẩm đóng hộp, đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ… cũng gây tác động tiêu cực đến sức khỏe sinh sản của nam giới.

Yếu tố di truyền

Sự bất thường của nhiễm sắc thể là một trong nguyên nhân vô sinh nam phổ biến gây ra tình trạng vô sinh ở nam giới. Trong quá trình thụ thai, sự đột biến hay rối loạn về nhiễm sắc thể có thể khiến nội tiết tố thay đổi, gây ra tình trạng vô sinh, hiếm muộn ở nam giới. Tỷ lệ vô sinh, hiếm muộn do di truyền ở nam giới thường cao hơn nữ giới. 

Các biện pháp chẩn đoán bệnh Vô sinh nam

Đầu tiên, bác sĩ sẽ hỏi bệnh sử, tiền sử,  khám lâm sàng và sau đó tiến hành các xét nghiệm như:

• Xét nghiệm tinh dịch đồ

Lấy mẫu xét nghiệm tinh dịch đồ: điều kiện cần kiêng giao hợp từ 2 ngày đến 7 ngày, sử dụng ống đựng tinh dịch theo tiêu chuẩn và vô khuẩn. Không nên lấy tinh dịch từ nhà mang đến, không được dùng bao cao su khi lấy mẫu (vì các bao cao su thường có chứa chất diệt tinh trùng). Hiện nay đã có bộ kit xét nghiệm tinh dịch đồ tại nhà rất dễ sử dụng và cho độ chính xác cao. Các bạn ngại đi khám và làm xét nghiệm có thể mua bộ kit TẠI ĐÂY để tự xét nghiệm tại nhà.

• Xét nghiệm sinh hoá tinh dịch
• Túi tinh chứa nhiều fructose, tuyến tiền liệt chứa phosphatase acid và kẽm, mào tinh hoàn chứa carnitin và a-glucosidase. Dựa vào các đặc điểm này có thể chẩn đoán tắc đoạn nào của đường xuất tinh.
• Xét nghiệm kháng thể kháng tinh trùng
• Định lượng các nội tiết tố LH, FSH, prolactin, estradiol, testosterone. Testosterone là một chỉ điểm quan trọng nhất về chức năng của tinh hoàn.
• Định lượng inhibin B: inhibin B là một chỉ điểm nội tiết quan trọng nhất của quá trình sinh tinh (chức năng ngoại tiết của tinh hoàn).
• Xét nghiệm về di truyền học (nhiễm sắc thể, gen) để đánh giá mức độ rối loạn nhiễm sắc thể và gen.
• Xét nghiệm về mô học

Chọc hút dịch mào tinh hoàn lấy tinh trùng.

Sinh thiết tinh hoàn (dùng kim sinh thiết hoặc mổ sinh thiết).

• Siêu âm hệ tiết niệu – sinh dục:

Phát hiện bất thường tuyến tiền liệt, túi tinh, tinh hoàn, mào tinh hoàn, tĩnh mạch tinh, đo kích thước tinh hoàn.

• Chụp ống dẫn tinh: tìm chỗ tắc trên đường dẫn tinh

Bơm thuốc cản quang vào ống dẫn tinh và chụp X-quang. Ống dẫn tinh lưu thông tốt khi thấy thuốc cản quang làm hiện rõ ống dẫn tinh, túi tinh, bóng tinh và bóng bàng quang trên phim X quang. Nếu thấy thuốc cản quang dừng lại trên đường đi chứng tỏ có bít tắc.

Xem thêm:

Vô sinh hiếm muộn là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị

Nhận biết dấu hiệu vô sinh ở nữ

Review thuốc tăng khả năng thụ thai tốt nhất

Yêu thời điểm nào giúp tăng khả năng thụ thai?

Nhận biết dấu hiệu có thai sau 2 ngày quan hệ

Review làm IVF – IUI ở các bệnh viện trên cả nước

Bấm vào ảnh để tải App Bluecare