Quy trình chọc hút dịch màng bụng

Chọc hút dịch màng bụng là một phương pháp thủ thuật nhằm thu thập chất dịch tích tụ trong ổ bụng (hay còn gọi là dịch màng bụng). Tình trạng tích tụ chất dịch này được gọi là cổ trướng. Cổ trướng có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm nhiễm trùng, viêm, chấn thương hoặc các tình trạng bệnh lý khác như xơ gan hoặc ung thư. Để giúp các bạn điều dưỡng và người chằm sóc hiểu rõ qua đó phối hợp tốt hơn với bác sĩ trong quá trình chăm sóc bệnh nhân, Bluecare xin chia sẻ bài viết “Quy trình chọc hút dịch màng bụng” các bạn cùng tham khảo nhé.

Contents

CHỌC HÚT DỊCH MÀNG BỤNG LÀ GÌ?

Thủ thuật chọc hút sử dụng một cây kim dài và nhỏ để xuyên qua thành bụng và lấy chất dịch ổ bụng. Chất dịch thu thập này sau đó sẽ được gửi đến phòng xét nghiệm và nghiên cứu để phân tích và xác định nguyên nhân gây ra sự tích tụ chất dịch.

MỤC ĐÍCH

Quy trình chọc hút dịch màng bụng được thực hiện với mục đích chẩn đoán và điều trị.

CHỈ ĐỊNH

Chẩn đoán

Xác định tràn dịch màng bụng.
Đánh giá nguyên nhân: bằng cách sử dụng các phép đo vật lý, xét nghiệm sinh hóa, tế bào, và vi sinh vật của dịch màng bụng.

Điều trị

Hút dịch nhằm giảm triệu chứng đau và căng bụng do tràn dịch màng bụng gây ra. Thường kết hợp với việc truyền albumin để bù trừ.

CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Không có chống chỉ định tuyệt đối. Tuy nhiên, cần cân nhắc giữa lợi ích của việc chọc dịch và nguy cơ các biến chứng trong các trường hợp sau:

Rối loạn đông máu, chảy máu.
Bệnh lý tim mạch: loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim…
Bệnh nhân quá sợ hãi.

QUY TRÌNH THỰC HIỆN CHỌC HÚT DỊCH MÀNG BỤNG

CHUẨN BỊ DỤNG CỤ VÀ THUỐC

Dụng cụ: bơm tiêm 5ml – 10ml, kim tiêm, máy hút dịch hoặc bơm tiêm 50ml để hút dịch, kim chọc dò đặc biệt có van 3 chiều hoặc có thể sử dụng đoạn cao su ở đốc kim và kìm Kocher để mở thay cho van.
Thuốc: Lidocain 0,25 x 5 – 10ml, Atropin 1/4mg, Seduxen 10mg và các thuốc cấp cứu khác như Depersolon 30mg, Adrenalin 10/1000. Cần sẵn sàng túi thở Oxy.

CHUẨN BỊ BỆNH NHÂN

Thực hiện giải thích và động viên bệnh nhân.
Tiến hành siêu âm ổ bụng để xác định vị trí chọc kim.
Thử phản ứng với thuốc Lidocain; kiểm tra mạch, nhiệt độ và huyết áp.
Có thể tiêm tiền tê Atropin 1/4mg x 1 – 2 ống và Seduxen 5mg 1 ống trước khi chọc dịch (tùy vào tình trạng của bệnh nhân).

KỸ THUẬT THỰC HIỆN

Tư thế bệnh nhân: Bệnh nhân nằm ngửa, hai chân co lại.
Xác định vị trí chọc kim (thường ở điểm nối 1/3 ngoài và 2/3 trong đường nối từ rốn tới gai chậu phía trước bên trái).
Sát trùng rộng vùng chọc kim bằng cồn Iod và cồn 700.
Gây tê từng lớp bằng Lidocain tại điểm chọc kim: từ da, dưới da và đến màng bụng.
Chọc kim tại điểm đã gây tê, vuông góc với thành bụng. Khi kim vào khoang màng bụng, cảm giác sựt và nhẹ tay, sau đó hút thử và giữ cố định kim sát vào thành bụng.
Hút dịch bằng bơm tiêm 50ml, đảm bảo hút kín. Lấy 30ml dịch đầu tiên cho vào 3 ống nghiệm để gửi ngay đến phòng lab để xét nghiệm sinh hoá, tế bào và vi sinh vật. Lượng dịch hút mỗi lần không quá 2000ml. Nếu cần, có thể thực hiện lần hút II sau 24-48 giờ.
Khi hút dịch xong, rút kim, sát khuẩn vùng chọc kim và băng lại. Cho bệnh nhân nằm nghỉ, kiểm tra mạch, nhiệt độ và huyết áp.

TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ

Dị ứng thuốc: Cần thử phản ứng với thuốc tê trước khi thực hiện thủ thuật.
Choáng: Có thể xảy ra do lo sợ, cơ thể yếu hoặc phản xạ phó giao cảm. Xử trí bằng cách nằm đầu thấp, uống nước chè đường, thở Oxy, tiêm Depressolon 30mg tĩnh mạch, nâng huyết áp bằng Adrenalin tĩnh mạch hoặc Dopamin, và các biện pháp hồi sức tích cực khác.
Bội nhiễm: Cần thực hiện các biện pháp vô trùng đầy đủ.
Các tai biến khác: Không may chọc nhầm vào các phủ tạng có thể xảy ra.”

Xem thêm:

Lập kế hoạch chăm sóc bệnh nhân hút dịch dạ dày

Kỹ thuật chọc hút dịch điều trị u nang tuyến giáp

Kế hoạch chăm sóc bệnh nhân ung thư gan giai đoạn cuối

Chăm sóc bệnh nhân sơ gan

Hướng dẫn sử dụng morphine tại nhà cho bệnh nhân ung thư