Hướng dẫn ba mẹ tự điều trị hẹp bao quy đầu cho trẻ sơ sinh ở nhà

Hẹp bao quy đầu là một vấn đề phổ biến ở trẻ em, tuy nhiên nhiều ông bố bà mẹ không biết làm thế nào để khắc phục tình trạng này. Một số người nghe theo lời khuyên của bạn bè và vội vàng đưa trẻ đi nong bao quy đầu, ngay cả khi trẻ chỉ mới vài tháng tuổi. Kết quả là sau quá trình nong, nhiều bé cảm thấy đau đớn và khóc thét mỗi khi đi tiểu. Cha mẹ lo lắng và không dám chạm vào vùng đau của bé. Việc vệ sinh “cậu nhỏ” bị bỏ bễ và không được chú trọng. Không lâu sau đó, bao quy đầu lại trở nên hẹp trở lại. Điều này chưa kể đến những rắc rối mà các can thiệp ngoại khoa như nong hoặc cắt bao quy đầu có thể gây ra. Để tránh tình trạng như vậy, Bluecare muốn chia sẻ hướng dẫn để ba mẹ tự điều trị hẹp bao quy đầu cho trẻ sơ sinh tại nhà. 

Contents

Biến chứng của hẹp bao quy đầu

Biến chứng cấp tính:

  • Khó đi tiểu dẫn đến nhiễm khuẩn đường tiết niệu.
  • Giãn đường tiết niệu phía trên: niệu quản, đài bể thận…
  • Nhiễm khuẩn tại chỗ bao qui đầu.
  • Nghẹt bao qui đầu.

Cố tật mãn tính về sau:

  • Sẹo xấu, hẹp da quy đầu tái phát, hẹp lỗ tiểu hoặc rò niệu đạo.
  • Chít hẹp và viêm BQĐ mạn tính còn là nguy cơ gây ung thư dương vật sau này.
Hãy cùng tìm hiểu các lựa chọn ưu tiên trong điều trị hẹp bao quy đầu được các thầy thuốc trên toàn thế giới khuyến cáo.
 
𝗕𝗟𝗨𝗘𝗖𝗔𝗥𝗘 – Ứng dụng đặt lịch, TẮM BÉTHÔNG TẮC TIA SỮACHĂM SÓC MẸ SAU SINH, VỖ RUNG LONG ĐỜM, VÚ EM – BẢO MẪU tại nhà và nhắc & đặt lịch TIÊM CHỦNG VẮC XINLink cài đặt ứng dụng: https://bluecare.vn/app   Hotline 0985768181.

Hẹp bao quy đầu là gì?

Bao quy đầu là phần da che phủ quy đầu. Hẹp bao quy đầu (phimosis) là tình trạng bao da bó chặt qui đầu, không thể lộn hoàn toàn ra khỏi qui đầu được. Khi mới sinh, đa số trẻ bị hẹp bao quy đầu sinh lý, nhưng cùng với thời gian, bao quy đầu sẽ tách khỏi quy đầu. 

Tỷ lệ bé trai hẹp bao quy đầu giảm dần theo lứa tuổi:

  • Sơ sinh 96%
  • 1 tuổi 50%
  • 3 tuổi 10%
  • 3 tuổi 10%
Khác với hẹp bao quy đầu sinh lý, hẹp bao quy đầu bệnh lý là hẹp thực sự vì có sẹo xơ, hình thành sau viêm nhiễm hoặc do cố gắng quá mạnh để nong bao quy đầu trước đó. Ưu tiên các biện pháp bảo tồn ít gây đau đớn.
Đó là khuyến cáo của các thầy thuốc. Trong 4 biện pháp điều trị hẹp bao quy đầu hiện hành, 2 biện pháp đầu mang tính bảo tồn, ít gây đau đớn, 2 biện pháp sau là can thiệp ngoại khoa, gây xâm lấn, khiến trẻ đau đớn và có thể đi kèm tai biến.

4 Biện pháp điều trị hẹp bao quy đầu:

  • Kéo căng da quy đầu bằng tay mỗi ngày 
  • Kéo da quy đầu bằng tay kết hợp bôi thuốc mỡ chứa steroid 
  • Tiểu phẫu nong bao quy đầu bằng dụng cụ 
  • Phẫu thuật (cắt bao quy đầu, mở rộng bao quy đầu, cắt bỏ vòng hẹp)

Trước đây trên thế giới áp dụng phương pháp cắt BQĐ. Nhưng cắt hết BQĐ có thể gây các biến chứng sớm với tỷ lệ khoảng 0,2- 0,6% trong đó chủ yếu là biến chứng nhẹ như chảy máu (0,1%), nhiễm trùng tại chỗ như nề đỏ, có mủ, tái hẹp. Ngoài ra, còn có các biến chứng muộn hay gặp như: Dương vật – qui đầu bị biến dạng, xấu đi, quy đầu bị lột trần trụi, luôn lộ ra, thường xuyên bị cọ sát, trầy xước mất màu sắc hồng tươi gợi dục, sừng hoá, khô và cứng, lỗ tiểu không được bảo vệ nên bệnh nhân dễ bị hẹp lỗ tiểu, nhiễm khuẩn ngược dòng, mất độ nhạy cảm. Đặc biệt, cắt bỏ BQĐ làm mất chất liệu tốt để tạo hình niệu đạo khi cần thiết.

Vì những lý do trên nên trong những năm gần đây thế giới đã áp dụng phương pháp nong tách và sử dụng kem chống viêm steroid bôi da tại chỗ để điều trị bảo tồn chít hẹp BQĐ với tỉ lệ thành công khá cao. Theo Jorgensen ET và CS (1993) thì phương pháp nong tách chít hẹp BQĐ đã giúp được 70% trẻ em không phải phẫu thuật cắt BQĐ, đây là một phương pháp điều trị đơn giản và là sự lựa chọn đầu tiên cho những đứa trẻ bị hẹp BQĐ mà không gây nên biến chứng Liken da tại chỗ hoặc các biến chứng khác.

 
Nghiên cứu tại các nước Anh, Pháp, Mỹ và ngay tại Bệnh viện Nhi đồng 1 TP Hồ Chí Minh cho thấy, điều trị bảo tồn cho những trường hợp bị hẹp bao quy đầu ở trẻ em là biện pháp rẻ tiền, dễ thực hiện, giúp tránh tai biến do phẫu thuật và các biến chứng lâu dài. Phương pháp này hiệu quả không kém các phương pháp can thiệp bằng phẫu thuật; hơn nữa trẻ không bị đau, không bị sang chấn về tinh thần hay sang chấn tại chỗ như trong nong hoặc cắt bao quy đầu. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về 2 biện pháp điều trị bảo tôn nêu trên. 

Dùng tay kéo căng da quy đầu mỗi ngày

 Phần lớn các trường hợp bao quy đầu bị hẹp có thể được nong rộng trong vòng 1-2 tháng nhờ bài tập kéo căng da quy đầu, thực hiện đều đặn 2 -3 lần mỗi ngày. 
  • Dùng dầu dưỡng dành cho trẻ (baby oil), dầu Vaseline bôi tay, hay dầu dưỡng cơ thể (body lotion) làm chất bôi trơn.
  • Nhẹ nhàng kéo da quy đầu về phía trước (ra xa người bé) vài lần, rồi nhẹ nhàng kéo ngược lại về phía sau (tới mức bé chịu đựng được và không bị đau).
  • Giữ nguyên tư thế này trong vài phút.
  • Lặp lại động tác này vài lần mỗi ngày.
 
Bé sẽ cảm thấy dễ chịu hơn nếu được làm bài tập này khi đang ngâm mình trong nước.
 
Phương pháp này không gây sang chấn cũng như không gây tổn thương cấu trúc của da quy đầu. Tuy nhiên, cha mẹ cần thực hiền động tác kéo căng bao quy đầu một cách từ từ, nhẹ nhàng, lần sau kéo căng nhiều hơn lần trước, như thế lớp bao da sẽ giãn dần. Phương pháp này đòi hỏi sự kiên trì, phối hợp tốt giữa cha mẹ và trẻ, và đặc biệt là tuân thủ kỹ thuật, tránh gây biến chứng tạo sẹo sau này. Nếu sau 1 tháng không thấy kết quả, hãy chuyển sang phương pháp sau.
 

Kéo căng da quy đầu kết hợp bôi thuốc mỡ chứa steroid

Loại thuốc mỡ cần dùng là Betamethasone 0,05% (ở châu Âu thuốc được bán dưới tên Diprosone). Bôi thuốc lên phần trong và ngoài của bao quy đầu. Nếu bao quy đầu quá hẹp, chỉ để lộ một lỗ nhỏ , bạn vẫn có thể đưa thuốc vào bên trong bằng cách nhẹ nhàng kéo da quy đầu lên xuống vài lần, hoặc vê vê nó một lúc. Thực hiện liệu pháp này 2 – 3 lần mỗi ngày, ít nhất là trong vòng 1 tháng, kết hợp biện pháp kéo căng da quy đầu đã hướng dẫn ở trên.
Thuốc mỡ chứa steroid giúp đẩy nhanh quá trình căng da. Nó làm da mỏng hơn và kéo căng dễ dàng hơn. Khi ngừng dùng thuốc, da sẽ dầy trở lại. Thuốc dùng một mình ít có tác dụng, nó chỉ hiệu quả khi kết hợp với bài tập kéo căng da. Ngưng điều trị nếu không thấy kết quả sau 3 tháng. 

Chú ý:

  • Với bé trai dưới 4 tuổi: không nên cố gắng nong bao quy đầu bằng tay vì có thể gây dính và sẹo xơ, dẫn tới hẹp bao quy đầu thứ phát.
  • Với bé trai trên 4 tuổi, hoặc nhỏ hơn 4 tuổi nhưng có kèm các biểu hiện bất thường như tiểu khó (khi tiểu bé phải rặn, đỏ mặt hoặc khóc lóc, bao quy đầu phồng lên…) hoặc da quy đầu thường viêm nhiễm tấy đỏ thì nên lần lượt áp dụng hai biện pháp trên trước khi chuyển sang các biện pháp can thiệp ngoại khoa.
  • Trường hợp các biện pháp bảo tồn không mang lại kết quả, bác sĩ có thể tiến thành tiểu phẫu nong bao quy đầu hoặc phẫu thuật cắt bao quy đầu.

Tổng kết 319 trẻ khám và điều trị hẹp da quy đầu tại Bệnh viện Nhi đồng 1 cho thấy:

Tỷ lệ thành công trong điều trị bảo tồn bằng bôi kem là 90%. Phương pháp này được thực hiện ở nhà, tốn ít công sức và tiền của. Chi phí bằng bôi kem khoảng 80.000-150.000 đồng, xấp xỉ 1/10 số tiền tiểu phẫu.
 
BS Trần Thu Thủy – Theo Bệnh viện Nhi Trung Ương
 
Xem thêm:

Trẻ sơ sinh bị hẹp bao quy đầu và ung thư cậu nhỏ

Phòng biến chứng hẹp bao quy đầu ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Hẹp bao quy đầu – mẹ hỏi bác sĩ trả lời

4 phương pháp điều trị hẹp bao quy đầu ở trẻ

Cách nong bao quy đầu tại nhà cho trẻ

bluecare https://bluecare.vn/app

Bấm vào ảnh để tải App Bluecare