U CỘT SỐNG PHẦN 5 – [U cột sống nguyên phát lành tính]
🍀 U xương dạng xương, u nguyên bào xương, u xương sụn, u tế bào khổng lồ, nang xương phình mạch, u hạt ái toan và u xơ thần kinh là các u cột sống nguyên phát lành tính hay gặp nhất. Các u này thường gặp hơn u ác tính nguyên phát.
🍀 Các u lành, như u tế bào khổng lồ, u nguyên bào xương và nang xương phình mạch có xu hướng tái phát. Do đó, phẫu thuật điều trị các khối u này cần các hóa chất tại chỗ và cắt bỏ đường bờ.
🍀 U xương sụn là u nguyên phát lành tính hay gặp nhất, u hình thành ở phía sau và gây ra các triệu chứng khi tổn thương ống sống hoặc chèn ép rễ thần kinh. Cần lưu ý rằng khi phẫu thuật, mỏm sụn của khối u không được loại bỏ thì khối u có thể sẽ tái phát.
🍀 U xương dạng xương là u nguyên phát lành tính thường gặp. Chủ yếu ở độ tuổi thanh thiếu niên và người trẻ có đau thứ phát do vẹo cột sống, đau tăng lên về đêm và đỡ khi dùng thuốc chống viêm non-steroid, đặc biệt là acetyl – salicylate. Điều trị cơ bản của u xương dạng xương là loại bỏ hoặc cắt toàn bộ khối tổn thương. Các triệu chứng cải thiện đáng kể sau khi điều trị.
🍀 Vị trí hay gặp nhất của u nguyên bào xương gồm toàn bộ cột sống. Mặc dù giải phẫu bệnh giống với u xương dạng xương nhưng u nguyên bào xương có biểu hiện lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh đặc trung khác biệt. U nguyên bào xương thường xuất phát từ phía sau, giống các khối u lành tính khác. Trái ngược với u dạng xương, u nguyên bào xương có thể phát triển vào ống sống và gây chèn ép màng cứng. Điều trị u nguyên bào xương bao gồm cắt bỏ u hoặc cắt bỏ biên tùy theo độ mô bệnh học. Phương pháp xạ trị có thể có lợi trong việc kiểm soát tại chỗ đối với một số trường hợp.
🍀 U máu là khối u lành tính thường gặp nhất liên quan đến cột sống. Điển hình là u máu thân đốt sống, chúng thường không có triệu chứng. Trên khám nghiệm tử thi, nhận thấy u máu chiếm 10% trong dân số nói chung. Mặc dù u máu không có triệu chứng nhưng nó có thể gây ra gãy xương bệnh lý. Ngoài ra u máu có thể gây ra các triệu chứng trong 3 tháng cuối của thai kỳ.
🍀 Nang xương phình mạch (aneurysmal bone cysts –ABC) là tổn thương thường thấy ở phía sau của cột sống, gặp ở bệnh nhân dưới 20 tuổi. ABC có xu hướng ảnh hưởng đến một phân đoạn hơn. ABC phát triển liên tục và làm lan rộng các tổn thương nhanh, mạnh. Điều trị ABC bao gồm nút mạch hoặc cắt rộng sau nút mạch. ABC có tỷ lệ tái phát khoảng 25%.
U tế bào khổng lồ (Giant cell bone tumor –GCT) thường gặp ở xương cùng hơn là các phần khác của cột sống. Rất khó có thể lấy hết được bờ phẫu thuật trong điều trị GCT bởi vì chúng nằm trong thân đốt sống. Bờ phẫu thuật nên được cắt rộng, vì cắt từng phần có thể tái phát đến 50% trong phẫu thuật GCT. Xạ trị vùng còn đang gây tranh cãi vì có nguy cơ cao biến đổi thành sarcoma. Thường biến đổi này thường chuyển sang sarcom xương thứ phát. Mặc dù GCT là u lành tính, nhưng nó có thể di căn phổi.
🍀 Bệnh u hạt ái toan là u lành tính thường gặp ở trẻ nhỏ và thiếu niên. U hạt gây ra tình trạng dẹt nhanh và lan tỏa toàn bộ thân đốt sống. Hình ảnh Xquang cho thấy kiểu đốt sống phẳng (vertebral plana). Nó luôn tự sửa chữa. Điều trị kinh điển theo dõi đánh giá và nẹp chỉnh hình trong một số trường hợp để ngăn sự tiến triển thành gù vẹo cốt sống.
Tiến sĩ. Bác sĩ Nguyễn Đình Hòa – Khoa Phẫu Thuật Cột Sống Bệnh Viện Việt Đức
Bấm vào ảnh để tải App Bluecare
