Vàng da là một tình trạng phổ biến và thường vô hại ở trẻ sơ sinh, khiến da và lòng trắng của mắt bị vàng. Thuật ngữ y học cho bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh là bệnh vàng da sơ sinh.
Vàng da sơ sinh là hiện tượng hồng cầu bị vỡ, thường gặp do chức năng chuyển hóa Bilirubin của gan chưa hoàn thiện. Bệnh xảy ra trong tháng tuổi đầu tiên ở 25-30% trẻ đủ tháng và 80% trẻ sinh non. Trong đó, nguy hiểm nhất là 2 tuần đầu tiên. Vàng da sơ sinh có thể ở mức độ nhẹ (vàng da sinh lý), có thể tiến triển nặng (vàng da bệnh lý). Nếu không phát hiện kịp thời có thể gây biến chứng não suốt đời, thậm chí khiến trẻ tử vong.
Vàng da sinh lý thường xuất hiện từ ngày thứ 3 sau sinh. Và thường biến mất trong vòng một tuần đối với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ non tháng.
Vàng da xuất hiện trong 3 ngày đầu, đặc biệt trong vòng 24 giờ đầu sau sinh. Vàng da kéo dài trên 14 ngày đối với trẻ đủ tháng và trên 21 ngày đối với trẻ sinh non.
Vàng da là một trong những tình trạng phổ biến, rất thường gặp ở trẻ sơ sinh. Ước tính cứ 10 trẻ thì có 6 trẻ mắc bệnh vàng da, bao gồm 8/10 trẻ sinh non trước tuần thứ 37 của thai kỳ. Nhưng chỉ khoảng 1 trong 20 trẻ có mức bilirubin trong máu đủ cao cần phải điều trị.
Vàng da sơ sinh thường xảy ra ở những trẻ có các yếu tố nguy cơ như:
Trẻ sinh non thiếu tháng:
Trẻ sinh non (trước 37 tuần) có nguy cơ cao mắc bệnh vàng da hơn so với những em bé đủ tháng. Nguyên nhân là do gan của trẻ sinh thiếu tháng chưa phát triển hoàn thiện nên khả năng xử lý và loại bỏ bilirubin còn yếu. Mặt khác, trẻ sinh non cũng có thể bú ít hơn, đi ngoài ít hơn. Dẫn đến việc đào thải bilirubin qua phân chậm.
Trẻ sơ sinh bị dị ứng sữa mẹ:
Sữa mẹ quá nhiều vitamin A hoặc trẻ bị dị ứng sữa mẹ cũng gây vàng da cho bé. Dù vậy, so với những lợi ích sữa mẹ mang lại thì trẻ vàng da trong trường hợp này vẫn được khuyến khích ti mẹ đầy đủ.
Trẻ không bú đủ sữa mẹ hoặc dùng sữa công thức.
Trẻ có nhóm máu không tương thích với nhóm máu của mẹ:
Trẻ tương khắc nhóm máu với mẹ tạo ra sự tích tụ các kháng thể có thể phá hủy các tế bào hồng cầu ở trẻ. Và làm gia tăng đột ngột nồng độ bilirubin.
Vàng da sơ sinh có 5 cấp độ. Cụ thể như sau:
Sau khi đặt lịch qua ứng dụng Bluecare. Mẹ và bé chỉ cần ở nhà. Đội ngũ y tế của Bluecare sẽ đến tận nơi để làm xét nghiệm cho bé. Vì vậy mẹ và bé vừa tiết kiệm được thời gian di chuyển, đợi chờ khám vừa giảm rủi ro do đi lại trên đường.
Thay vì xét nghiệm máu như tại các cơ sở y tế. Bé được đo chỉ số Bilirubin bằng máy không xâm lấn, cho ra kết quả ngay lập tức. Từ đó, bác sĩ của Bluecare có thể xác định mức độ vàng da của trẻ ngay tại thời điểm đo và đưa ra phác đồ điều trị. Mẹ và bé không phải chờ đợi như phương pháp xét nghiệm máu thông thường tại các cơ sở y tế.
Mặt khác, việc đo máy rất thân thiện, an toàn, không gây đau hay căng thẳng cho trẻ. Ba mẹ không phải lo lắng việc lấy máu xét nghiệm khi bé yếu ớt. Cũng không phải mòn mỏi chờ đợi kết quả xét nghiệm.
Ba mẹ có thể đặt dịch vụ xét nghiệm vàng da cho trẻ sơ sinh tại nhà qua app hoặc website của Bluecare vô cùng đơn giản như sau:
Đặt lịch qua web:
Truy cập trang đặt lịch dịch vụ xét nghiệm vàng da tại nhà tại đây
Đặt lịch qua App
Link tải app tại đây.
(Nhập mã Blue khi đặt lịch trên ứng dụng Bluecare để nhận ưu đãi, giảm 10% dịch vụ)
Để được tư vấn cụ thể, Ba mẹ có thể điền thông tin ở bảng bên hoặc gọi tới số Hotline 24/7 0985.76.8181 của Bluecare nhé!
Vàng da sơ sinh sinh lý là hiện tượng da và lòng trắng mắt của trẻ sơ sinh bị vàng do huyết sắc tố haemoglobin của hồng huyết cầu phân hủy và tiết ra trong mật (bilirubin). Vàng da thường gặp ở trẻ mới sinh. Đó là do sự phân hủy của các tế bào hồng cầu (giải phóng bilirubin vào máu). Trong khi đó, gan của trẻ sơ sinh chưa trưởng thành, không thể chuyển hóa hết bilirubin và đào thải qua nước tiểu. Thông thường, Vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh thường xuất hiện từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 5 sau sinh và hết dần theo thời gian. Đôi khi, liệu pháp quang trị liệu được thực hiện để đẩy nhanh quá trình phân hủy bilirubin.
Vàng da sơ sinh bệnh lý là kết quả của một quá trình bệnh lý đang diễn ra làm gián đoạn quá trình chuyển hóa bilirubin bình thường. Nguyên nhân có thể do máu không tương thích hoặc do bệnh gan. Nó xảy ra trong vòng 24 giờ sau khi sinh và được đặc trưng bởi sự gia tăng nhanh chóng mức bilirubin của em bé. Biểu hiện của vàng da sơ sinh bệnh lý là vàng da đậm xuất hiện sớm. Không hết vàng sau 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ non tháng. Mức độ vàng toàn thân, lòng bàn tay, bàn chân và cả kết mạc mắt. Đồng thời xuất hiện các triệu chứng bất thường khác như lừ đừ, bỏ bú, co giật v.v Cần được chăm sóc y tế kịp thời và có thể phải truyền máu.
Bài viết chi tiết (bổ sung thông tin) : Sự giống và khác nhau giữa vàng da sơ sinh sinh lý và vàng da bệnh lý
Vàng da bệnh lý cần được phát hiện và điều trị kịp thời. Bố mẹ không nên chủ quan, bởi nó có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng tới sự phát triển của trẻ:
Có 3 giai đoạn:
Vàng da nhân là biến chứng nguy hiểm của vàng da sơ sinh. Lượng bilirubin quá cao tấn công não gây tổn thương không thể phục hồi. Trẻ có biểu hiện của bại não. Có thể múa vờn, rối loạn thính lặc, loạn sản răng, mắt nhìn trần, thiểu năng trí tuệ và tàn tật suốt đời.
Xem chi tiết về bệnh vàng da nhân não TẠI ĐÂY
Vàng da là do có quá nhiều bilirubin trong máu. Đây được gọi là tăng bilirubin trong máu.
Bilirubin là một chất màu vàng được tạo ra khi các tế bào hồng cầu mang oxy đi khắp cơ thể bị phá vỡ.
Bilirubin di chuyển trong máu đến gan. Gan thay đổi dạng bilirubin để nó có thể được truyền ra ngoài cơ thể theo đường tiểu.
Nhưng nếu có quá nhiều bilirubin trong máu hoặc gan không thể loại bỏ nó, thì lượng bilirubin dư thừa sẽ gây ra vàng da.
Nguyên nhân gây vàng da ở trẻ sơ sinh là do sự tích tụ của một sắc tố màu vàng gọi là bilirubin trong da. Ngay sau khi sinh, cơ thể trẻ sơ sinh phải phá vỡ các tế bào hồng cầu được sử dụng khi còn trong bụng mẹ và tạo ra các tế bào mới ngay lập tức để em bé hít thở không khí xung quanh. Màu đỏ của máu đến từ một loại protein gọi là hemoglobin, có chức năng vận chuyển oxy. Khi các tế bào bị phá vỡ, hemoglobin sẽ bị biến đổi trong gan và trở thành bilirubin. Vì gan của trẻ sơ sinh còn non nớt và chưa trưởng thành. Gan bé không thể bắt kịp với tất cả bilirubin được sản xuất, sau đó sẽ rò rỉ vào máu và lắng đọng trên da. Vì vậy cứ 10 trẻ sơ sinh thì có khoảng 6 trẻ bị vàng da ở một mức độ nào đó. Tình trạng này phổ biến hơn ở trẻ sinh non.
Vàng da sinh lý thường xuất hiện trong vài ngày sau khi sinh và tự khỏi trong vòng hai tuần. Các loại vàng da ở trẻ sơ sinh khác có thể do sinh non, các vấn đề liên quan đến việc cho con bú, nhiễm trùng, không phù hợp nhóm máu giữa mẹ và con cũng như các vấn đề về máu hoặc gan khác.
Vì nhiều bà mẹ và trẻ sơ sinh xuất viện ngay sau khi sinh, nên vàng da có thể không xuất hiện cho đến khi trẻ được ở nhà. Để kiểm tra em bé sơ sinh thường nhà bạn bị vàng da ở mức độ nào, có cần điều trị không. Bạn hãy tải app Bluecare về điện thoại và đặt lịch xét nghiệm vàng da tại nhà. Bác sĩ nhi khoa của Bluecare sẽ đến tận nhà bạn để kiểm tra tình trạng vàng da cho bé.
Để phòng tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Điều quan trọng là bạn hãy liên hệ với bác sĩ của Bluecare nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu vàng da ở trẻ. Bệnh vàng da thường rất có thể điều trị được, nhưng trong những trường hợp nghiêm trọng nhất, nó có thể gây tổn thương não. Bạn không nên chủ quan nhé!
Bài viết chi tiết Tổng hợp tất cả các nguyên nhân gây vàng da ở trẻ sơ sinh
Chăm sóc tốt sức khỏe cho phụ nữ mang thai
Khám thai định kỳ để phát hiện sớm và chữa trị kịp thời các bệnh khi mang thai
Có 3 phương pháp chính để điều trị trẻ vàng da: Dùng thuốc, chiếu đèn, và thay máu. Tuỳ từng trường hợp, có thể phải phối hợp cả 3 phương pháp để điều trị cho 1 trẻ bị vàng da nặng.
Nếu như trẻ được chẩn đoán bị vàng da sinh lý, cha mẹ có thể điều trị vàng da tại nhà cho con bằng cách phơi nắng mặt trời. Khoảng 7h – 7h30 hàng ngày, các mẹ chỉ cần đặt bé ở gần cửa sổ, nơi có nhiều ánh nắng mặt trời để bé hấp thụ ánh sáng.
Ngoài ra, để điều trị để giảm mức độ bilirubin trong máu, bé có thể được áp dụng phương pháp chiếu đèn. Chiếu đèn là phương pháp đa dạng, được sử dụng rộng rãi trong điều trị trẻ vàng da rất hiệu quả.
Một trong những nguyên nhân gây vàng da là sự khác biệt nhóm máu giữa mẹ và bé dẫn đến tình trạng trẻ mang kháng thể từ mẹ có đóng góp cho sự phân hủy của các tế bào máu.
Truyền tĩnh mạch của các globulin miễn dịch, một loại protein trong máu có thể làm giảm mức độ kháng thể, có thể làm giảm vàng da và giảm bớt sự cần thiết phải truyền máu trao đổi.
Phương pháp điều trị này áp dụng khi trẻ bị vàng da nặng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác. Trong thời đại khoa học hiện đại và phát triển, việc thay máu có thể được thực hiện cả trước (những trường hợp vàng da tan máu do bất đồng Rh) và sau khi sinh.
Đa số các trường hợp vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh thường nhẹ và tự khỏi sau 7 – 10 ngày do chất bilirubin được đào thải qua phân và nước tiểu. Trong trường hợp vàng da nhẹ có thể được hướng dẫn điều trị tại nhà như sau:
– Tích cực cho trẻ bú mẹ vì sữa mẹ giúp đào thải nhanh chất bilirubin qua đường tiêu hóa.
– Chăm sóc rốn, chăm sóc da và vệ sinh thân thể. Giữ ấm cho trẻ.
– Tắm nắng, đặt trẻ gần cửa sổ nơi có ánh nắng dịu của mặt trời vì ánh nắng mặt trời giúp làm giảm vàng da ở trẻ sơ sinh.
– Tiếp tục theo dõi diễn tiến của vàng da hàng ngày cho đến ít nhất là 7 – 10 ngày sau sinh. Vàng da rất dễ nhận biết bằng mắt thường ở nơi có đủ ánh sáng. Vì vậy hàng ngày bà mẹ cần quan sát màu da toàn thân của trẻ ở nơi đầy đủ ánh sáng, không nên nằm phòng tối. Trong trường hợp khó nhận biết (da trẻ đỏ hồng, hoặc đen) thì ấn nhẹ ngón tay cái lên vùng da mặt trong đùi vài giây sau đó buông tay ra nếu trẻ bị vàng da sẽ thấy được màu da vàng thật sự ở nơi ấn ngón tay.
Nếu vàng da nhẹ: Da vàng nhẹ ở mặt và thân, trẻ vẫn bú tốt, xuất hiện muộn sau ngày thứ ba. Cần thực hiện chăm sóc theo hướng dẫn trên và tái khám tái khám mỗi ngày cho đến khi trẻ hết vàng da.
Nếu vàng da nặng: Da vàng sậm lan đến tay, chân, kèm theo bú kém, bỏ bú, hoặc xuất hiện sớm trong vòng 1 – 2 ngày sau sinh. Khi đó cần phải đưa trẻ nhập viện ngay. Tại bệnh viện trẻ sẽ được điều trị tích cực bằng cách:
– Chiếu đèn: Ánh sáng của đèn biến bilirubin thành chất không độc và được thải nhanh ra khỏi cơ thể qua đường tiêu hóa và đường tiểu.
– Thay máu: Lấy bớt chất bilirubin nhanh chóng ra khỏi cơ thể.
Phát hiện và xử trí đúng vàng da ở trẻ sơ sinh giúp cho trẻ khỏe mạnh và phát triển tốt về sau.
Copyright © 2021 Bluecare Jsc. All rights services.
