Phân biệt vàng da sơ sinh sinh lý và vàng da bệnh lý : Vàng da sinh lý rất thường gặp ở trẻ sơ sinh, do hồng cầu bị vỡ, chức năng chuyển hóa bilirubin của gan chưa hoàn thiện. Vàng da bệnh lý ở trẻ sơ sinh có thể gây biến chứng nguy hiểm (vàng da nhân não), ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ của trẻ, thậm chí dẫn đến tử vong.Do vậy, việc nhận biết sự giống và khác nhau để phân biệt giữa 2 loại vàng da sơ sinh sinh lý và vàng da bệnh lý rất quan trọng.
Bài viết dưới đây của Bluecare hướng dẫn ba mẹ một cách đầy đủ về vấn đề này.
Contents
Vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh là hiện tượng da và lòng trắng mắt của trẻ sơ sinh bị vàng do huyết sắc tố haemoglobin của hồng huyết cầu phân hủy và tiết ra trong mật (bilirubin). Vàng da thường gặp ở trẻ mới sinh. Đó là do sự phân hủy của các tế bào hồng cầu (giải phóng bilirubin vào máu). Trong khi đó, gan của trẻ sơ sinh chưa trưởng thành, không thể chuyển hóa hết bilirubin và đào thải qua nước tiểu. Thông thường, Vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh thường xuất hiện từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 5 sau sinh và hết dần theo thời gian. Đôi khi, liệu pháp quang trị liệu được thực hiện để đẩy nhanh quá trình phân hủy bilirubin.
Vàng da sơ sinh bệnh lý là kết quả của một quá trình bệnh lý đang diễn ra làm gián đoạn quá trình chuyển hóa bilirubin bình thường. Nguyên nhân có thể do máu không tương thích hoặc do bệnh gan. Nó xảy ra trong vòng 24 giờ sau khi sinh và được đặc trưng bởi sự gia tăng nhanh chóng mức bilirubin của em bé. Biểu hiện của vàng da sơ sinh bệnh lý là vàng da đậm xuất hiện sớm. Không hết vàng sau 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ non tháng. Mức độ vàng toàn thân, lòng bàn tay, bàn chân và cả kết mạc mắt. Đồng thời xuất hiện các triệu chứng bất thường khác như lừ đừ, bỏ bú, co giật v.v Cần được chăm sóc y tế kịp thời và có thể phải truyền máu.
Cả vàng da sơ sinh sinh lý và vàng da bệnh lý đều có sự gia tăng mức độ bilirubin.
Sự khác biệt chính giữa vàng da sơ sinh sinh lý và vàng da bệnh lý là : Vàng da sơ sinh sinh lý không có bất thường bệnh lý cơ bản nào. Trong khi đó, vàng da sơ sinh bệnh lý luôn là thứ phát sau một quá trình bệnh lý, ảnh hưởng đến sự chuyển hóa bilirubin bình thường.
Nguyên nhân gây hiện tượng vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh là do sự tích tụ của bilirubin, một chất có màu vàng được sinh ra khi các tế bào hồng cầu bị phá vỡ giải phóng ra. Hiện tượng này xảy ra phổ biến ở trẻ sơ sinh vì trẻ có lượng tế bào hồng cầu cao, các tế bào này thường xuyên bị phá vỡ và được thay mới. Trong khi đó, gan của trẻ lại chưa đủ trưởng thành để lọc bỏ hết bilirubin khỏi máu vì vậy gây nên vàng da. Khi trẻ được khoảng 2 tuần tuổi, gan đã phát triển đầy đủ hơn và đủ sức xử lý bilirubin nên bệnh vàng da sẽ tự khỏi mà không gây ra bất kỳ nguy hiểm nào.
Trong bài viết tổng hợp nguyên nhân gây vàng da ở trẻ sơ sinh, Bluecare đã tổng hợp rất chi tiết, đầy đủ. Ba mẹ có thể tìm đọc nhé!
– Vàng da sinh lý thường xuất hiện từ ngày thứ 3 đến 5 sau đẻ
– Thường không kéo dài quá 1 tuần ở trẻ đủ tháng và 2 tuần ở trẻ non tháng
– Vàng nhẹ, thường từ mặt đến thân, chi, vàng nhạt dần
– Thể trạng chung: bình thường
– Phân vàng, tiểu trong
– Vàng da xuất hiện sớm hoặc muộn, kéo dài trên 14 ngày
– Vàng nhẹ hoặc đậm. Xuất hiện ngay vàng toàn thân. Vàng tăng dần
– Thể trạng chung: kém
– Phân vàng hoặc bạc màu, nước tiểu vàng
VÀNG DA SƠ SINH SINH LÝ
VÀNG DA SƠ SINH BỆNH LÝ
Ở một trẻ sơ sinh khỏe mạnh, vàng da có thể xuất hiện do tăng tan máu và gan chưa trưởng thành để chuyển hóa nhanh bilirubin được tạo ra trong quá trình này. Đây được gọi là vàng da sinh lý.
Vàng da bệnh lý có thể xảy ra ở bất kỳ người nào và là kết quả của một quá trình bệnh lý đang diễn ra làm gián đoạn quá trình chuyển hóa bilirubin bình thường.
BỆNH HỌC
Vàng da sơ sinh sinh lý không có bệnh lý cơ bản.
Vàng da bệnh lý có một bệnh lý tiềm ẩn.
ĐỐI TƯỢNG MẮC BỆNH
Vàng da sinh lý gặp ở trẻ sơ sinh.
Vàng da bệnh lý có thể gặp ở cả người lớn và trẻ em
ĐIỀU TRỊ
Vàng da sinh lý không cần điều trị. Tuy nhiên, có thể dùng liệu pháp quang trị liệu (chiếu đèn điều trị vàng da) để đẩy nhanh quá trình phân hủy bilirubin.
Vàng da bênh lý: bệnh nhân cần được điều trị theo nguyên nhân dẫn đến vàng da.
Để kiểm tra bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh, mẹ làm như sau:
Khi có đủ áng sáng, hiện tượng vàng da rất dễ nhận biết bằng mắt thường. Mẹ nên kiểm tra trẻ ở nơi có ánh sáng mặt trời. Không nên kiểm tra da trẻ trong phòng tối, không đủ sáng hoặc dưới ánh đèn. Sẽ không phát hiện kịp thời.
Hướng dẫn mẹ cách nhận biết dấu hiệu vàng da ở trẻ sơ sinh như sau:
Mẹ quan sát màu da của trẻ vào mỗi sáng để phát hiện mức độ vàng da. Thực hiện liên tục ít nhất trong 2 tuần đầu sau sinh.
Trong trường hợp khó nhận biết do da trẻ sơ sinh thường đỏ, hoặc đối với những bé có da sậm màu. Mẹ ấn nhẹ ngón tay cái lên da trẻ trong vài giây, sau đó thả ra. Nếu trẻ bị vàng da nơi ấn ngón tay, da sẽ hiện màu vàng rõ rệt.
Vàng da bệnh lý xuất hiện sớm, từ 1-2 ngày tuổi. Vàng da tăng nhanh mỗi ngày hoặc vàng da nhiều. (Vàng da đến cẳng tay, cẳng chân)
Vàng da mức độ 1: Vàng da xuất hiện ở vùng mặt và cổ của bé.
Vàng da mức độ 2: Vàng da lan xuống ngực và lưng của trẻ.
Vàng da mức độ 3: Vàng da lan đến vùng bụng (dưới rốn) và xuống đùi, đến đầu gối của trẻ.
Vàng da mức độ 4: Vàng da lan ra cánh tay và cẳng chân của bé.
Vàng da mức độ 5: Vàng da lan đến bàn tay, bàn chân trẻ.
Trong tình hình diễn biến phức tạp của dịch Covid 19, việc đến các cơ sở y tế xét nghiệm ẩn chứa nhiều rủi ro. Đặc biệt khi, cả mẹ và em bé mới sinh sức đề kháng còn yếu.
Việc lựa chọn dịch vụ xét nghiệm vàng da cho trẻ sơ sinh tại nhà mang lại nhiều lợi ích cho mẹ và bé. Các lợi ích có thể kể đến như:
Sau khi đặt lịch qua ứng dụng Bluecare. Mẹ và bé chỉ cần ở nhà. Đội ngũ y tế của Bluecare sẽ đến tận nơi để làm xét nghiệm cho bé. Vì vậy mẹ và bé vừa tiết kiệm được thời gian di chuyển, đợi chờ khám vừa giảm rủi ro do đi lại trên đường.
Thay vì xét nghiệm máu như tại các cơ sở y tế. Bé được đo chỉ số Bilirubin bằng máy không xâm lấn, cho ra kết quả ngay lập tức. Từ đó, bác sĩ của Bluecare có thể xác định mức độ vàng da của trẻ ngay tại thời điểm đo và đưa ra phác đồ điều trị. Mẹ và bé không phải chờ đợi như phương pháp xét nghiệm máu thông thường tại các cơ sở y tế.
Mặt khác, việc đo máy rất thân thiện, an toàn, không gây đau hay căng thẳng cho trẻ. Ba mẹ không phải lo lắng việc lấy máu xét nghiệm khi bé yếu ớt. Cũng không phải mòn mỏi chờ đợi kết quả xét nghiệm.
Ba mẹ có thể đặt dịch vụ xét nghiệm vàng da cho trẻ sơ sinh tại nhà qua app hoặc website của Bluecare vô cùng đơn giản như sau:
Đặt lịch qua web:
Truy cập trang đặt lịch dịch vụ xét nghiệm vàng da tại nhà tại đây
Đặt lịch qua App
Link tải apptại đây.
(Nhập mã Blue khi đặt lịch trên ứng dụng Bluecare để nhận ưu đãi, giảm 10% dịch vụ)
Để được tư vấn cụ thể, Ba mẹ có thể điền thông tin ở bảng bên hoặc gọi tới số Hotline 24/7 0985.76.8181 của Bluecare nhé!
Hầu hết vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh chỉ theo dõi không cần điều trị sẽ tự khỏi sau một thời gian ngắn, chỉ những trường hợp có mức bulirubin quá cao mới cần phải can thiệp về y tế, bởi nguy cơ biliburin có thể di chuyển đến não và gây tổn thương não. Có hai phương pháp thường được sử dụng là chiếu đèn năng lượng và truyền máu.
>> Tìm hiểu về phương pháp chiếu đèn điều trị vàng da sơ sinh tại đây
Lưu ý:
Phơi trẻ dưới nắng vào buổi sáng không giúp điều trị vàng da bệnh lý vì cường độ ánh sáng của nắng sớm quá yếu và trẻ cũng không thể tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong thời gian dài để đạt được hiệu quả.
Khi trẻ có các dấu hiệu sau thì cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế khám và tìm nguyên nhân điều trị vàng da kịp thời.
Trẻ sơ sinh vàng da cần được cho bú mẹ tích cực.
Phòng trẻ cần sáng, thoáng. Không nên cho bé nằm trong buồng tối liên tục.
Mẹ cần quan sát da trẻ dưới ánh sáng mặt trời mỗi ngày.
Theo dõi tiến triển màu da của trẻ như hướng dẫn nhận biết ở trên. Nếu xuất hiện các dấu hiệu bệnh lý, cần đưa trẻ đi khám tại các cơ sở y tế.
Qua bài viết trên đây, chắc hẳn ba mẹ đã phân biệt được vàng da sơ sinh sinh lý và vàng da bệnh lý. Vàng da sơ sinh chỉ nguy hiểm khi trẻ có bệnh lý tiềm ẩn và không được phát hiện cũng như điều trị kịp thời. Nếu có bất kỳ câu hỏi thắc mắc nào về vấn đề trên, mẹ hãy tham gia group Hỏi bác sĩ điều trị vàng da của Bluecare để được giải đáp nhé!
Bấm vào ảnh để tải App Bluecare
Copyright © 2021 Bluecare Jsc. All rights services.