Cây VỐI: thanh mát, giải nhiệt

Vối có hai loại vối nếp và vối tẻ, vối tẻ còn có tên gọi vối trâu, lá to màu xanh đậm.

Vối nếp lá nhỏ hơn, có màu ngà vàng, khi nấu nước có mùi thơm dễ chịu, khi uống nước thì vối nếp đậm đà, ngon hơn vối tẻ. Vối quanh năm xanh tốt, tháng 3-4 âm lịch ra hoa, tháng 8 quả chín, người ta hái quả đã già vào tháng 5-6 phơi khô làm thuốc – tên thuốc là mạn kinh tử.

Tuỳ theo yêu cầu của bài thuốc mà việc bào chế (sao tẩm) sẽ khác nhau: nếu trị các chứng ở gan sao với giấm; nếu trị chứng đau đầu, phong thấp, co giật sao với rượu; nếu chỉ thanh nhiệt giải độc thì không sao (để khô).

Theo Đông y, mạn kinh tử (quả vối) có vị đắng cay, tính hơi hàn vào các kinh can, phế và bàng quang, có tác dụng làm mát huyết, tán phong nhiệt, điều trị các chứng: Cảm mạo do phong nhiệt, nhức đầu, chóng mặt, tê thấp, co giật, đau mắt do phong nhiệt, mắt mờ nhìn không rõ.

Lá vối: vị đắng cay, hơi chát, tính mát, có tác dụng điều hòa gan, phổi và bàng quang. Nước lá vối sắc đặc có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau, giảm huyết áp do gan nóng, tiêu đờm bình suyễn. Dùng lá nấu nước uống hằng ngày để tiêu thực, làm giảm mỡ trong máu, về mùa hè làm mát huyết, trị cảm nắng, khi làm việc ngoài trời nắng, uống nước lá vối có tác dụng điều hòa thân nhiệt.

Nụ vối: Người ta thu hoạch hoa vối khi chưa nở gọi là nụ vối, phơi khô dùng nấu nước uống thay chè có tác dụng như lá vối. Ngoài ra, nụ vối còn dùng làm thuốc điều trị một số bệnh.

Gần đây những tác dụng của lá vối, đặc biệt là trong điều trị bệnh gút và tiểu đường không ngừng được báo chí đăng tải. Chính vì vậy người dân đổ xô đi săn lùng mua lá vối về nấu nước uống hang ngày mà không biết rằng việc sử dụng lá vối không đúng cách cũng có thể gây hại cho sức khỏe.

Tác dụng của lá vối đối với sức khỏe

Trước sự ra đời của rất nhiều loại trà thơm ngon, hấp dẫn, lá vối vẫn được người dân ưu ái sử dụng pha trà uống. Đó là do người ta đã biết đến rất nhiều tác dụng tuyệt vời của lá vối đối với sức khỏe như:

1. Công dụng của lá vối trong điều trị viêm đại tràng

Phân tích các thành phần có trong lá vối và nụ vối các nhà khoa học đã phát hiện ra nhiều hợp chất quý như Staphylococcus hay Salmonell. Chúng có tác dụng tương tự như một loại thuốc kháng sinh giúp tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh nhưng an toàn hơn và không gây ra tác dụng phụ.

Ngoài ra, chất tanin có trong lá vối còn có khả năng kích thích đường ruột tiết ra nhiều dịch vị để thức ăn được tiêu hóa nhanh chóng. Qua đó ngăn ngừa chứng táo bón, giảm đầy bụng khó tiêu, do bệnh viêm đại tràng gây ra, giúp bệnh nhân ăn uống ngon miệng hơn.

Cách sử dụng:

• Dùng lá vối: Bệnh nhân hái một nắm lá vối tươi đem rửa sạch, vò sơ cho nát rồi cho vào ấm trà. Chế nước sôi vào ủ khoảng 15 phút rối rót ra uống nhiều lần cho hết.
• Nụ vối: Lấy 15g nụ vối đem nấu nước đặc chia làm 3 lần uống.
• Vỏ và thân cây vối: Bệnh nhân dùng khoảng 6g vỏ và thân cây vối băm nhỏ ra. Sau đó sắc lấy nước uống.

2. Cây lá vối chữa các bệnh lý ngoài da

Đây cũng là một trong những tác dụng của lá vối được nhiều người biết tới. Cũng nhờ chứa chất kháng sinh, diệt khuẩn tự nhiên mà lá vối được dân gian sử dụng để chữa các bệnh lý ngoài da như bệnh viêm da, ghẻ ngứa, mụn nhọt, rôm sảy…

Cách sử dụng:

• Trường hợp bị viêm da: Lá vôi tươi rửa sạch bằng nước muối pha loãng rồi giã nát chắt lấy nước cốt bôi lên chỗ cần điều trị. Hoặc sắc lá lấy nước đậm đặc thoa lên chỗ tổn thương ngày 2-3 lần.
• Chữa ghẻ lở, mụn nhọt, chốc đầu: Dùng lá vối nấu nước để tắm gội hàng ngày.

3. Hỗ trợ điều trị bệnh gút- tác dụng quý của lá vối

Gút là căn bệnh mãn tính khó chữa. Việc sử dụng thuốc đặc trị bệnh đôi khi đem lại nhiều tác dụng phụ ngoài ý muốn. Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe nhiều bệnh nhân tìm đến các phương thuốc dân gian để chữa bệnh gút, trong đó có bài thuốc từ lá vối.

Nghiên cứu hiện đại cho thấy, lá vối có tác dụng lợi tiểu, giúp tăng cường khả năng đào thải axit uric ra ngoài qua đường nước tiểu.

Cách sử dụng:

Dùng 15g lá vối hoặc nụ vối sắc lấy nước đặc. Chia thuốc làm 3 phần đều nhau uống hết trong ngày.

4. Lá vối điều trị máu nhiễm mỡ, giảm cân

Nhắc đến những công dụng của lá vối nhiều chị em sẽ nghĩ ngay đến khả năng giảm cân của loại lá này. Với thành phần tanin dồi dào, lá vối giúp giúp hỗ trợ tiêu hóa, làm tăng khả năng chuyển hóa các chất dinh dưỡng trong cơ thể, đánh tan lượng mỡ dư thừa trong cơ thể. Nhờ đó nó được sử dụng như một phương thuốc điều trị máu nhiễm mỡ và giảm cân hiệu quả.

Cách sử dụng:

Lấy 20g lá vối và nụ vối hãm uống thay trà hàng ngày. Trong quá trình sử dụng nên theo dõi cân nặng và đi làm xét nghiệm kiểm tra mỡ máu thường xuyên để theo dõi dược kết quả.

5. Lá vối trị tiểu đường

Mới đây các nhà khoa học Nhật Bản đã phát hiện ra thêm một tác dụng của cây lá vối nữa đó chính là khả năng chữa bệnh tiểu đường. Qua thử nghiệm trên động vật, các nhà khoa học đã phát hiện ra nụ vối có khả năng làm giảm lipit và giữ lượng đường huyết trong máu luôn ở mức ổn định.

Cách sử dụng:

Lấy 20g nụ vối hãm nước uống. Hoặc kết hợp nó với các nguyên liệu khác như hoa đại, hoa gạo, nhẫn đông hoa và hoa cúc, mỗi thứ một ít lượng bằng nhau dùng pha trà uống mỗi ngày để ngăn ngừa tình trạng tăng đường huyết trong máu.

6. Chữa viêm gan bằng rễ cây lá vối

Các hoạt chất được tìm thấy trong rễ của cây vối có tác dụng tiêu diệt đối với hầu hất các loại vi khuẩn và trực khuẩn, phế cầu. Nó giúp hỗ trợ thải độc gan, bảo vệ các tế bào gan trước sự tấn công của các tác nhân gây hại.

Cách dùng:

Rễ cây vối đào về rửa sạch, xắt lát mỏng và phơi khô. Mỗi ngày lấy 100-200g nấu nước uống thay thế một phần nước lọc.

7. Lá vối giúp trị mụn

Lá vối có tác dụng gì đối với người bị mụn? Bạn biết không, lá vố có tác dụng chống oxy hóa cực mạnh. Nó giúp ngăn chặn sự hình thành của các gốc tự do gây hại cho da, đồng thời tiêu diệt sạch vi khuẩn gây mụn.

Cách sử dụng:

Nấu nước lá vối xông hơi và rửa mặt mỗi tuần 2 lần da sẽ láng mịn và sạch mụn.

Ngoài ra, còn vô số những tác dụng của lá vối đối với sức khỏe con người không phải ai cũng biết như trị nóng trong, thanh nhiệt, trị bỏng da… Bạn không nên bỏ qua phương thuốc chữa bệnh tự nhiên tuyệt vời này.

Tác hại của lá vối

Không thể phủ nhận lá vối có nhiều công dụng quý đối với sức khỏe. Tuy nhiên việc sử dụng lá vối không đúng cách hoặc uống quá nhiều sẽ đem đến một số tác hại cho sức khỏe như:

• Uống nhiều nước vối sau khi ăn có thể gây cản trở khả năng hấp thu chất dinh dưỡng của đường ruột.
• Nước lá vối gây cồn cào ruột gan, mệt mỏi: Đây là một tác hại điển hình của lá vối khi bạn uống quá nhiều hoặc uống nước lá vối trong tình trạng bụng đang trống rỗng.
• Chất tanin có trong lá vối dù có tác dụng kích thích tiêu hóa nhưng nếu uống nhiều sẽ gây phản tác dụng dẫn đến rối loạn tiêu hóa.
• Chưa kể, việc sử dụng lá vối tươi hay khô không được rửa sạch và bảo quản tốt có thể đem thêm vi khuẩn vào cơ thể và gây nhiều bệnh tình.

Lưu ý khi sử dụng lá vối

Để hạn chế những tác hại cũng như phát huy được hết những tác dụng của lá vối thì dù sử dụng nó với bất cứ mục đích gì bạn cũng cần lưu ý:

• Không nên uống nước lá vối khi đang đói bụng
• Mỗi ngày chỉ nên uống một ly lớn nước lá vối là đủ. Không nên uống thay thế hoàn toàn cho nước lọc.
• Đảm bảo trong khâu sơ chế nguyên liệu. Với lá vối tươi bạn cần rửa qua nhiều nước cho sạch bụi bẩn và ngâm với nước muối ấm để tiêu diệt hết vi khuẩn còn sót lại. Trường hợp dùng lá vối khô bạn cần phơi cho thật khô rồi tích trữ trong bịch nilong, mỗi lần lấy ra sử dụng nhớ cột kín miệng bao lại để khỏi bị ẩm mốc. Trong quá trình phơi, lá vối có thể dính bụi bẩn, vì vậy bạn cũng cần rửa lại trước khi pha uống.
• Hiện nay vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều về tác dụng của lá vối đối với phụ nữ mang thai. Một số thì cho rằng bà bầu uống nước lá vối sẽ giúp mẹ tiêu hóa tốt, giữ dáng không bị lên cân quá nhiều. Trong khi đó, nhiều luồng ý kiến lại cho rằng lá vối không tốt cho mẹ bầu. Nếu đang mang thai thì tốt nhất bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ khoa sản trước khi dùng lá vôi hay bất kì loại thảo dược nào.
• Tránh uống nước lá vối ngay sau khi ăn xong. Tốt nhất bạn nên đợi khoảng 1 tiếng sau hãy uống.
• Người đang bị suy nhược cơ thể, gầy yếu không nên dùng lá vối.